Trên dòng sông Moskva ngày mưa

Trước đây mỗi lần nghe về nước Nga, tôi chỉ biết đến Nga có con sông Volga dài nhất và Danube là con sông dài thứ hai của châu Âu. Khi đến Moscow, trong chương trình có đi dạo thuyền trên sông, những tưởng sẽ được ngắm dòng sông Volga nổi tiếng này như đã được dạo trên sông Danube trong chuyến đi Hungary mùa thu năm ngoái, nhưng không phải Volga, mà là sông Moskva. Có một chút thất vọng, tuy nhiên dòng sông nào cũng cho tôi sự tò mò thích thú. Trong mỗi chuyến đi bất kỳ có dịp nào đi ngang qua một dòng sông tôi cũng thấy có một cung bậc cảm xúc rất khác. Sông nước luôn tạo một cảm giác êm đềm, và những chuyến đi trên sông bềnh bồng trên sóng như lắng nghe những dòng sông thủ thỉ kể chuyện đời mình. 

Buổi sáng ngày thứ hai đến Nga, sau khi tham quan cung điện Gỗ, chúng tôi lên tàu ra sông. Hôm ấy trời có mưa nhỏ, khá lạnh dù đang là mùa hè. Thì ra dòng sông này là sông nhánh phía tả ngạn của sông Oka đổ vào sông Oka cạnh thị trấn Kolomna. Sông Oka lại là sông nhánh của sông Volga. Chiều dài của dòng sông là 503 km bắt nguồn từ vùng đầm lầy Starkovskoe trong khu vực bình nguyên Smolensk-Moskva. Các sông nhánh chính tả ngạn là Ruza, Istra, Yauza, Pakhra và Severka.
Thành phố Moskva nằm trên hai bờ sông Moskva được đặt theo tên của con sông này. Nguồn gốc của tên gọi có một số giả thiết tồn tại. Một trong các giả thiết là tên gọi này có từ tiếng Phần Lan cổ, có nghĩa là "tối", "đục". Theo một giả thiết khác, tên gọi này có nguồn gốc từ tiếng Komi, với nghĩa là "sông của bò" hay từ tiếng Mordovia với nghĩa là "dòng sông của gấu". 

Nhìn dòng sông xuôi dòng êm ả không thể biết được hàng năm từ tháng 11 đến 12 nó bị đóng băng và nằm dưới băng cho đến cuối mùa xuân vào tháng 3-4. Chúng tôi may mắn đến vào mùa hè khi băng đã tan và cuộc du ngoạn trên sông cũng không kém phần hấp dẫn.
Sông Moskva cho phép tàu thuyền đi lại trên quãng đường khoảng 210 km tính từ cửa sông. Nước của sông này được dùng để cung cấp nước ngọt cho thành phố Moskva. Dành cho mục đích vận tải thủy trong giới hạn thành phố Moskva người ta đã xây dựng các đập chắn nước Karamyshevskaya và Perervinskaya, ở phía dưới là các đập chắn nước có âu thuyền. 

Một người đàn ông trên tàu trầm ngâm nhìn ra dòng sông nói với tôi rằng sông Moskva không đẹp và ngoạn mục bằng sông Seine của Paris hay sông Amstel của Hà Lan. Có lẽ vì nhiều nguyên nhân, do thời tiết hôm nay u ám, do hai bên bờ sông không lộng lẫy như Danube đoạn chảy qua Budapest có nhiều cung điện đền đài hay sông Seine trôi qua những địa danh di sản như Nhà thờ Đức Bà Paris, bảo tàng Louvre, điện Versailles, tháp Eiffel... mà cũng có thể tùy vào sự cảm nhận của mỗi người. Trong một tấm bản đồ tôi thấy có nhiều nhà thờ nổi tiếng nằm trên hai bờ sông, và thực tế cũng nhìn thấy nhưng không rõ đó là địa điểm nào.

Cũng như khi đi trên sông Danube tôi được nghe bài hát Dòng sông xanh (Le Danube Bleu), hay trên sông Seine lại nhớ về bài thơ của Jacques Prevert "La Seine a de la chance" (Dòng sông Seine may mắn) thì hôm nay trên sông Moskva chúng tôi được nghe những bài hát Nga một thời đã nghe ở quê nhà như Chiều Mạc Tư Khoa, Triệu đóa hoa hồng (Million roses) kể chuyện tình tuyệt vọng của chàng họa sĩ nghèo yêu nàng ca sĩ hay Tình ca Kachiusa về một thiếu nữ chờ đợi người yêu gia nhập quân đội ... Âm thanh không rõ lắm, khào khào buồn buồn khi trời đang lộng gió và mưa lất phất bay về, những ngọn sóng vỗ vào mạn tàu như đang thì thầm kể cho khách phương xa nghe về những thăng trầm của lịch sử nước Nga mà dòng sông đã chứng kiến bao thế kỷ qua. 

Du lịch Nga tháng 6-2019

Nguyễn Diệu Tâm