THOÁNG NHÀN DU MÙA HÈ

Sáng hôm nay ra khỏi nhà, trời đẹp làm tôi nhớ đến câu thơ của Hồ Dzếnh: 

"Trời không nắng cũng không mưa, 

Chỉ hiu hiu gió cho vừa nhớ nhung"! (*)

....

Hẹn với nhóm bạn ĐH Sư Phạm Sài Gòn trong khu Mỹ Kim, Phú Mỹ Hưng - đến phúng điếu ông cụ bố vợ một "tiên ông" trong động tiên Việt Hán. Chúng tôi gặp nhau lại nhắc đến chuyến đi Gò Công rất vui hôm cuối tháng 4. Lần này có mặt 6 tiên bà. Bên phía tiên ông thì ngoài nhân vật đang đóng vai nghĩa tế - tên tiên là Lưu Thần, có mặt thêm ba ông, một đi lạc trần gian lâu ngày nay mới tìm lại được đường về động tiên, một Tiên Ca ( hay đàn hay hát năm nào ), một biệt danh "Hoàng Cóc" - thời sinh viên làm văn nghệ anh đóng vai Nguyễn Triệu cùng Lưu Thần lạc chốn Thiên thai, nay sau 35 năm gặp lại, trông anh rất ra dáng "tiên phong đạo cốt" với mái tóc trắng phau như lão Thái Bạch Tinh quân cùng phu nhân trẻ đẹp y như "Hà tiên cô" trong Tây Du Ký vậy. "Tiên cô" mời cả nhóm hôm nào lại đến thăm động Cóc ở Thủ Đức. "Tiên ông" Hoàng Cóc tuyên bố tháng 7 sẽ bao xe cho cả nhóm đi Cai Lậy tìm lại hương xưa ở ngôi làng mà 35 năm trước lớp chúng tôi đã về thực tập 1 tháng trời. Đó là chương trình sắp tới của động tiên Việt Hán.

Khi chia tay, tôi hỏi đường đi đến cầu Tân Thuận chứ không rẽ ra phía Nguyễn Hữu Thọ đi về cầu Kinh Tẻ như lúc đến. Các tiên sợ tôi đi lạc nhưng có lẽ họ quên tôi từng chạy xe gắn máy từ Sài Gòn đi Bình Dương hơn 30 km. Cách đây một tháng, từ studio họa sĩ NTS ở quận 7 đi ra, tôi rất bất ngờ khi thấy có một chợ trái cây và ghe tàu đang neo bến nhộn nhịp ở dưới chân cầu Tân Thuận. Cảnh ghe tàu trên sông thường làm tôi rất thích. Lúc ấy không có thì giờ dừng lại nên tôi phải đi luôn. Lần này tôi nhất quyết phải đến. 

Đây là nơi cập bến các ghe thuyền trái cây miền Tây và miền Đông Nam bộ. Trên ghe chở đầy trái cây, trong lòng ghe là nơi sống của những gia đình, trẻ con chơi đùa, đàn bà nấu cơm giặt giũ. Những chiếc ghe này cứ đi đi về về phiêu bạt như thế trên sông nước, cùng những mảnh đời tha phương.
Không biết có phải đã khá trưa rồi không mà lúc tôi đến không thấy quang cảnh nhộn nhịp như hôm trước đã thấy. Có lẽ sáng sớm lái buôn đã đến lấy hàng cả rồi, chỉ thấy vài người ngồi bán mít, đu đủ, thanh long, dừa, bưởi, thốt nốt ... bên lề đường và ghe thuyền vẫn còn neo bên sông. Giữa sông vài chiếc thuyền đầy ắp dừa từ miền Tây lên đang trôi về phía cầu.

Ghe chở dừa từ miền Tây đến

Ghe chở mít từ Bình Dương lên

Tập trung thành chợ trái cây dưới chân cầu

Chợ trái cây dưới chân cầu Tân Thuận, Q. 7

 

Mua một trái mít. 10.000 đồng một trái mít tố nữ loại nhỏ. Trái mít tôi mua thuộc loại mít dừa, nặng 4 ký, 15.000 đồng một ký. Hỏi cô bé bán hàng mít ở đâu. Cô bé nói "Bình Dương!" Ái chà, vậy là "trúng" rồi. Vì đúng là mít Bình Dương rất ngon. Cô bé kể bán hàng xong tối về ghe ngủ, bán hết hàng thì quay ghe về Bình Dương vào vườn mít lấy tiếp, bảo đảm mít vườn chín tự nhiên rất ngon ngọt chứ không chích thuốc như nhiều nơi vẫn làm.

Nói là làm, cô bé lấy mũi dao khoét một góc cho tôi ăn thử một chút. Múi nhỏ nhưng ngọt và thơm. Đúng là mít dừa. Chở trái mít đi về. Tôi đi theo hướng ra Khu Chế xuất Tân Thuận, rồi vòng qua cầu Tân Thuận 2, qua quận 4 rồi về hướng quận 1.
Một buổi sáng thanh thản vì là ngày thứ bảy cuối tuần. Xe cộ không quá đông trên đường. Đi qua cảng Sài Gòn quận 4. Nơi đây đã hơn 2 lần tôi được đến và lên tàu tham quan. Một lần vào mùa hè năm 2003 khi tàu Europa Cruise ghé bến trong chuyến đưa khách quốc tế du lịch châu Á, tôi ra cảng đón K cùng cha mẹ anh từ Đức đến trên con tàu. Một đoàn hướng dẫn viên du lịch nữ đứng phía dưới chân tàu cầm băng rôn chào mừng "Willkommen in Vietnam". Buổi tối hôm đó tôi đã mời gia đình họ đến nhà ăn cơm cho biết không khí gia đình người Việt Nam. Qua hôm sau, K đã nhiệt tình mời tôi lên tàu ăn sáng. Tàu cập bến cảng Việt Nam mà tôi phải trình passport mới được lên. 

Tàu Europa cập bến cảng Sài Gòn mùa hè năm 2003

Tàu Europa rất lớn và có nhiều tầng. Khách đi tàu phải trả cho chuyến hành trình trong vòng 1 tháng khoảng 40.000 Euro. Lúc đó K đi cùng cha mẹ anh. Khi đến, cha mẹ K đứng trên tầng cao nhìn xuống vẫy tay chào đón tôi. Chúng tôi đi thang máy lên boong tàu. Ở đó là sinh hoạt buổi sáng của giới thượng lưu châu Âu mà trước giờ tôi chỉ thấy qua phim ảnh. Tất nhiên là khi nghe đến tàu cruise, tôi nghĩ đến chuyến tàu Titanic nổi tiếng. Một dãy bàn dài trải khăn trắng, trên bàn cắm những bình hoa lớn rất đẹp. Số hành khách trên tàu khoảng 200 người. Người đang đứng nhìn ra biển, người nằm dài trên ghế trong bộ đồ tắm phơi nắng mùa hè miền nhiệt đới, người khác ngồi trong bàn vừa nhâm nhi thức ăn sáng vừa thưởng thức cảnh sông Sài Gòn. Hết sức bỡ ngỡ vì không biết làm thế nào trước mấy dãy bàn bày gần hàng trăm món ăn sáng phục vụ cho khách từ nhiều nước đi trên tàu, tôi cứ loay hoay không biết chọn món nào. K vừa đi theo tôi vừa hướng dẫn. Cuối cùng tôi chỉ chọn một ít bánh mì và thịt nguội trong lúc K bưng một dĩa đầy thịt nướng và khoai tây chiên cùng nhiều thứ khác. Chúng tôi cùng ngồi vào bàn ăn với cha mẹ K. Họ rất lịch thiệp và nhã nhặn. Cuộc nói chuyện rất cởi mở vui vẻ. Ăn sáng xong, mẹ K về phòng còn cha K hỏi tôi có muốn đi tham quan tàu không. Vậy là tôi đi với ông. Đi đến đâu ông tận tình giải thích đến đó. Có 3 nhà hàng Pháp, Tây Ban Nha và Ý trong tàu, có rạp chiếu phim, quán bar, khu shopping, v.v... tất cả những giải trí phục vụ cho khách suốt một tháng trời lênh đênh trên biển. K giới thiệu tôi với người thuyền trưởng con tàu. Họ nói với nhau bằng tiếng Đức. Những người thủy thủ, phục vụ tất bật đi lại. Gặp chúng tôi họ chào: Guten Morgen! GutenTag! Wie geht es Ihnen? K hỏi tôi rằng cha anh đã dẫn tôi đi xem những gì, có vào Art Gallery trong tàu không, tôi nói không, K nhăn mặt: Chắc ông ấy khoe với cô phòng La Habana chứ gì? Ông rất ghiền xì gà La Habana!
Lần thứ hai vào cảng Sài Gòn là một đêm Giao thừa đón Tết tây tôi đến dự party mừng đón Năm Mới 2008 trên tàu Fashion TV, lúc đó có chương trình chung kết cuộc thi Miss Fashion TV được tổ chức trên tàu mà chị tôi và các bạn chị muốn xem thử cho biết. 

Con tàu F. Diamond của FTV cập cảng Sài Gòn tối 31.12.2007

Đêm chung kết Miss F TV Diamond Awards tại Việt Nam

Trình diễn áo dài Việt Nam cách điệu

Các người mẫu dự thi FTV Diamond Awards

 
Lần đầu tàu Fashion TV đến nên rất đông người đến dự. Đa số đều muốn đón giao thừa Tết tây trên con tàu Diamond này để thay đổi không khí. Giá vé không rẻ dù bao gồm tất cả ăn uống, xem trình diễn thời trang người mẫu Fashion TV ( 120 USD vào cuối năm 2007 ) nhưng vì đông quá, không xem được buổi trình diễn một cách thoải mái. Mọi người phải đứng chen chúc nhau trong một không gian quá chật chội lại không có người sắp xếp hướng dẫn vị trí. Có người lại dẫn trẻ con theo, khóc la um sùm vì bị chen lấn, xô đẩy. Không có chỗ đứng, rất đông người phải tràn lên tầng 1 và  2, số người đứng phía sau lưng sân khấu càng không thể xem được phần trình diễn của các người mẫu xinh đẹp. Tôi cũng phải tách nhóm bạn của chị để tìm một chỗ ngồi ngay chân cầu thang, vì vậy để bấm được những tấm ảnh "nghiêm túc", cũng khá là khổ vì bị chen lấn xô đẩy đến thô bạo! Nhiều người đã bỏ về trước khi bắt đầu dù chương trình kéo dài đến quá nửa đêm. Phần cuối cùng thật bát nháo, lộn xộn khi MC count down đến giờ Giao thừa, mọi người la hét chúc tụng HAPPY NEW YEAR, rồi tràn lên sân khấu nhảy trong tiếng nhạc ầm ỹ. Đi tham quan tàu thì khá thất vọng vì đó chỉ là một chiếc tàu cũ kỹ và rỉ sét, không có gì để xem dù biết đây chỉ là chiếc tàu đi lưu diễn của FTV chứ không phải tàu du lịch. Phòng ăn thì chẳng còn gì để mà ăn do lượng vé bán ra có lẽ vượt dự tính với phần ăn. Nhiều người cho rằng đó là một đêm  thất vọng đối với khán giả. Từ đó đến giờ không thấy tàu Fashion TV ghé lại nữa.

Saigon bên sông

Qua khỏi cảng Sài Gòn, từ trên cầu Khánh Hội đã thấy bến Nhà Rồng, nhà hàng nổi Mỹ Cảnh, những con tàu neo ở bến Bạch Đằng và dọc theo ven sông Sài Gòn, trong đó có những chuyến tàu cánh ngầm đi về phía Vũng Tàu có lần tôi đã leo lên đi thử đến Vũng Tàu, cũng vui. Cũng có cả những chiếc tàu nhà hàng của Saigon Tourist. Trong đêm Giao thừa đón Tết tây 5 năm trước, một anh bạn làm trong ngành thiết kế in ấn - anh Cao, đã mời tôi và gia đình ông khách hàng người Canada đi ăn trên tàu. Trên tàu có chương trình ca nhạc mừng Năm mới, đúng 8 giờ tối tàu bắt đầu chạy trên sông Sài gòn, chạy đến Nhà Bè thì quay trở lại. Mọi người ăn uống và nghe nhạc đến nửa đêm để đón Giao thừa. Từ trên tàu nhìn thành phố trong đêm thật lộng lẫy và tuyệt đẹp. Sau lần đó, mỗi khi có khách hàng từ Mỹ qua, ông Micheal lại mời tôi và anh CT đi ăn trên tàu với họ. Những loại tàu nhỏ này xuất hành từ Thanh Đa, Bình Quới. Tàu sẽ chạy một vòng từ Bình Quới ra đến Sài Gòn rồi quay trở về. Trên tàu có phục vụ ăn uống. Khách có thể đi ghép đoàn hoặc đặt riêng tàu. Lâu lâu đi tôi cũng thấy thích vì nhìn sông nước, nhất là khi tàu xuất hành khoảng 5 giờ chiều vừa ngắm được cảnh hoàng hôn vừa nhìn thành phố và sinh hoạt bên sông, thích nhất là nhìn những chiếc cầu và khi tàu chui qua dưới chân cầu.

Trên sông Sài Gòn nhìn từ phía Bình Quới

Tuy nhiên vì trên những chuyến tàu như thế này cũng như những chương trình lễ hội ẩm thực quốc tế,  những buổi dạ tiệc mừng Giáng sinh và Năm mới tổ chức ở khu du lịch Văn Thánh hay Tân Cảng mà chúng tôi tham dự thường có mặt anh Cao, do anh là người hay đứng ra tổ chức cho cả nhóm, nay anh đã mất, chúng tôi không còn thấy hứng thú nên từ đó cũng dần bớt đi.
Đó là một người bạn mà cả tôi và vợ chồng ông Michael đều quý mến. Quen anh từ lúc tôi mở công ty và Ken nhờ tìm người in catalog tại Việt Nam cho mặt hàng tôi bán qua châu Âu. Từ đó trở thành thân. Ban đầu anh ngạc nhiên vì không biết tôi làm cái gì mà hay dẫn khách nước ngoài đến anh đặt hàng in. Có lần anh nói "Nếu bà xã tôi làm công việc như chị, chắc tôi ghen lắm, không cho đâu!" Tôi chỉ cười: "Anh đúng là đàn ông Việt Nam, vô cùng ... phong kiến!" Khi Michael thuê một biệt thự ở khu Thảo Điền, nhà có hồ bơi, ông ta hay mời tôi và anh đến dự "Pool party", có lúc rất đông khách, mà cũng có lúc chỉ có mình anh và tôi. Anh thường trêu tôi "Hơi lạ à nha, tại sao ông ta chỉ mời có tôi và chị đến Pool party?" Tôi cười lớn: "May quá, có anh đỡ đạn. Không thì chắc tôi cũng chẳng dám đến!" Sự tháo vát và nhiệt tình của anh trong công việc đã làm chúng tôi rất mến. Và nỗi ân hận lớn nhất của tôi là không được nhìn thấy anh vào những phút cuối cùng. Lúc đó là những ngày sắp Tết, anh gửi cho tôi một New Year E-card anh vẽ một đám trẻ con đang chơi đùa trên cánh đồng. Có một cô bé áo hồng ngồi nhìn chú bé đang thả diều. Anh viết: "Tôi vẽ tuổi thơ của chị đây. Chị là con bé áo hồng. Còn boyfriend của chị là thằng bé thả diều. Lâu quá không gặp chị. Hôm nào rảnh chị nhớ ghé văn phòng tôi chơi nha!" Và tôi đã hứa sẽ đến. Nhưng lại bận rộn không đi được. Qua Tết, mới nghe tin anh bị u não phải đi Singapore mổ gấp. Anh nằm điều trị ở đó hơn một tháng. Khi anh về lại Việt Nam, tôi cứ nghĩ anh đã bình phục nên cũng chưa đi thăm anh. Một buổi sáng có người bạn nhắn tin cho tôi biết anh đã qua đời. Tôi bàng hoàng không nói được. Tôi gửi email cho ông Michael báo tin. Ông viết: "Tôi lặng người trước tin này. Cao là người bạn mà tôi rất yêu quý. Nước mắt tôi đang rơi...." Tôi đến thăm anh ngay lúc đó. Muộn quá rồi. Tôi nhìn di ảnh của anh, thầm xin lỗi anh cho sự đến thăm muộn màng của mình. Đôi mắt anh như muốn khóc. Và nét mặt anh sao buồn quá! Khi ông Vineberg trở lại Việt Nam, điều đầu tiên ông mong muốn là đi tìm thăm anh ở một nghĩa trang tận Bình Chánh. Mộ anh lát đá hoa cương màu đen. Vợ anh có treo mấy giò lan trên mái mộ. Tôi nói với ông Michael: "Cao thích màu đen. Ông có thấy không, trước khi mất anh ấy cũng vừa mới mua một chiếc xe hơi màu đen". Ông ta chỉ thì thầm: "Tôi muốn nhờ cô một việc, là thuê hộ tôi một người đến đây mỗi ngày quét lá rơi trên mộ anh ấy."
Nghĩa trang thật yên tĩnh. Chỉ nghe tiếng lá khô rơi. Tôi nói thầm với anh trước khi đi về: "Cao ơi, yên nghỉ anh nhé. Đây là thời gian khó khăn mà tất cả chúng ta đều đang nỗ lực vượt qua. Bây giờ thì anh không cần phải bận tâm cho cuộc sống này nữa rồi"...
Không phải bỗng dưng mà tôi nhớ đến anh khi nhìn thấy sông Sài Gòn, lục bình trôi trên sông và những con tàu. Dường như mỗi nơi đến đều gắn liền kỷ niệm với một người, mà khi người ấy đã vắng mặt không còn, ta chỉ thấy nỗi buồn lớn thêm mỗi lần nhìn thấy cảnh vật xưa, có khi không còn muốn trở lại nơi ấy nữa.

Trên đường Tôn Đức Thắng, Q 1

Thợ cắt tóc bên đường

Đến những ngã rẽ vào hướng Quận 1, tôi không vào đường Nguyễn Huệ mà chạy thẳng Tôn Đức Thắng đi về hướng Đinh Tiên Hoàng. Con đường này tuyệt đẹp nhờ hai hàng cây cổ thụ bên đường, tuổi cây có lẽ cũng hơn trăm năm, gốc rất to và vỏ cây xù xì. Đi dưới tàng lá xanh um che kín vòm trời mà những giọt mưa cũng khó chen qua nổi thật là thích. Một hình ảnh bắt gặp trên con đường này là người thợ cắt tóc bên đường. Tôi lưu lại hình ảnh này vì có lẽ không lâu nữa, có muốn đi tìm cũng không thấy. Bức ảnh ngẫu nhiên làm tôi thoáng nghĩ đến chàng họa sĩ Thái Lan D. Kingnox rất tuyệt trong những bức tranh vẽ màu nước về Việt Nam.

Và phượng đỏ mùa hè

Một buổi sáng nhàn du. Lang thang cùng sông nước và kỷ niệm vui lẫn buồn. Cũng may trời rất đẹp.
"Chỉ hiu hiu gió cho vừa nhớ thương"!

NGUYỄN DIỆU TÂM

(*) Mùa Thu Năm Ngoái - Thơ Hồ Dzếnh
Hình ảnh : Nguyễn Diệu Tâm