AUTUMN - BORIS PASTERNAK (1890-1960)
Hôm nay dịch bài thơ Mùa Thu của một nhà thơ lớn nước Nga Boris Pasternak, mệnh danh bằng các danh hiệu: "Hamlet của thế kỷ 20"; "Hiệp sĩ của thi ca Nga"; "Con tin của sự vĩnh cửu", "Nhà cổ điển không biết mệt mỏi". Ông nổi tiếng thế giới với tiểu thuyết Bác sĩ Zhivago.
Bài thơ này đã làm đắm say biết bao nhiêu con tim, rất thích nhưng đến bây giờ mình mới đọc kỹ hơn bằng cách dịch. Dĩ nhiên phải dịch từ bản tiếng Anh. Mình tìm thấy 2 bản dịch tiếng Anh, không giống nhau hoàn toàn. Cũng phải nhờ bác Google dịch dùm từ bản gốc tiếng Nga sang tiếng Việt rồi Anh để "kiểm tra". Cuối cùng chọn một bài thì lại nghi ngại bài kia hay hơn nên cuối cùng phải dịch cả hai. Dịch rồi thì không biết bỏ bài nào, nên phải chép lại đầy đủ. :-)
MÙA THU.
Bản dịch 1-
Khi tôi về những tình thân tan rã,
Cả bạn bè xưa trôi giạt phương nào.
Và giờ đây tôi chối từ tất cả,
Chìm đắm thiên nhiên, trọn vẹn tim đau.
Trong nơi ở này, chúng ta trơ trọi,
Giữa khu rừng ảm đạm và xa xôi.
Cùng những chồi cỏ non, như khúc nhạc,
Lấn mọc tràn lan khắp mọi lối về.
Căn nhà tường gỗ giờ đây nhìn lạ,
Dõi chúng ta với tuyệt vọng sầu bi.
Chẳng bao giờ ta hứa sẽ vượt qua,
Mọi trở ngại mà chối từ cởi mở.
Ngồi lúc canh ba. Canh bốn đứng dậy,
Tôi ôm cuốn sách, em thì khâu may.
Ta không còn thời gian nhận thấy
Những nụ hôn bất tận buổi đầu ngày.
Những chiếc lá, bỗng dưng rơi ào ạt,
Sẽ xạc xào, bay lượn giữa hư không.
Lấp cho đầy chén đắng của ngày qua,
Một lần nữa, với hôm nay tuyệt vọng.
Thật nhiệt tình, yêu mến với niềm vui!
Chúng ta sẽ lao vào tháng chín loạn cuồng!
Mùa thu xào xạc. Hãy đến, giấu vùi!
Phát rồ lên, hay đứng yên lặng ngóng!
Cách em trút bỏ xiêm y vội vã,
Khác chi rừng rụng lá xuống thềm,
Khi lao vào vòng tay tôi say lả,
Ném quẳng một bên chiếc áo choàng đêm.
Em - ân huệ của đời tôi thê thảm,
Khi không một lý lẽ để muộn phiền.
Cội rễ của sắc hương là can đảm,
Là điều đưa ta đến gần nhau thêm.
Bản dịch 2-
Khi tôi về những tình thân tan rã,
Những dấu yêu xưa trôi giạt phương nào.
Một lần nữa là cô đơn mãi mãi,
Đến lấp đầy sự sống lẫn tim đau.
Trong chòi gác này, hai ta nương náu,
Giữa khu rừng hoang dại vắng người.
Những lối mòn ngõ hẹp như khúc hát,
Cỏ dại tràn lan khắp mọi góc rừng.
Khi ta ngồi bên nhau trong chòi nhỏ,
Những bức tường gỗ nhìn đến muộn phiền.
Ta không hứa hẹn làm chi vượt khó,
Sẽ đối đầu trung thực đến cuối cùng.
Ngồi lúc canh ba. Canh bốn đứng dậy,
Tôi ôm cuốn sách, và em khâu may.
Bình minh lên ta cũng không nhận thấy
Khi những nụ hôn nồng thắm sẽ phải ngừng.
Em như lá rơi rào rào táo bạo,
Vạt áo lùa xào xạt cuốn em đi
Lấp đầy tôi chén đắng của hôm qua
Vẫn chất ngất nỗi âu lo hiện tại!
Tất cả niềm vui, hiến dâng, khao khát!
Ta sẽ lao vào tháng chín loạn cuồng!
Hãy giam mình trong rộn rã mùa thu
Trọn vẹn với cuồng điên, hay yên lặng!
Em ngã vào vòng tay tôi êm ái
Dẫu cuộn mình trong ren áo lụa nhung
Em trút bỏ thật nhẹ nhàng tấm áo
Chẳng khác nào cây trút bỏ lá rừng!
Em là ơn phước trong đời tôi bi thảm,
Khi cuộc sống khốn khổ hơn bệnh đau,
Cội rễ sắc hương chính là can đảm,
Điều dẫn lối cho ta đến bên nhau.
Dieu Tam Nguyen
****
(1) Bản dịch tiếng Anh của Andrey Kneller.
Autumn
I’ve set my folks on a vacation,
From friends I’ve drifted far apart,
And now the permanent dejection
Submerses nature and the heart.
Inside this lodge, we’re left alone.
The woods are dreary and remote.
And sprouts of grass, like in the song,
Have overgrown each path and road.
The lodge’s wooden walls now gaze
At us with grief and hopelessness.
We never vowed to break restrains,
We will decline with openness.
We’ll sit at one. By three, we’ll rise,
I -- with my book, you -- with the sewing.
There won’t be time to realize
How we stop kissing in the morning.
The leaves, spontaneous and vast,
Will rustle, gliding though the air
To fill the cup of sorrows passed
Once more, with present day despair.
Such zest, affection and delight!
We’ll rush into September’s riot!
In autumn rustle, come and hide,
Go crazy, or just stand there quiet!
The way you shed your clothes in haste,
Like woods shed leaves onto the ground,
When falling into my embrace,
You fling aside your dressing gown!
The way you shed your clothes in haste,
Like woods shed leaves onto the ground,
When falling into my embrace,
You fling aside your dressing gown!
You are the boon of a fatal step,
When there’s no reason left to bother,
And beauty’s root is courage and
This draws us closer to each other.
(2) Bản dịch từ poemhunter:
I have allowed my family to scatter,
All those who were my dearest to depart,
And once again an age-long loneliness
Comes in to fill all nature and my heart.
Alone this cottage shelters me and you:
The wood is an unpeopled wilderness
And ways and footpaths wear, as in the song.
Weeds almost overgrowing each recess;
And where we sit together by ourselves
The log walls gaze upon us mournfully.
We gave no promise to leap obstacles,
We shall yet face our end with honesty.
At one we'll sit, at three again we'll rise,
My book with me, your sewing in your hand,
Nor with the dawning shall we realize
When all our kissing shall have had an end.
You leaves, more richly and more recklessly
Rustle your dresses, spill yourselves away,
And fill a past day's cup of bitterness
Still higher with the anguish of today!
All this delight, devotion and desire!
We'll fling ourselves into September's riot!
Immure yourself within the autumn's rustle
Entirely: go crazy, or be quiet!
How when you fall into my gentle arms
Enrobed in that silk-tasselled dressing gown
You shake the dress you wear away from you
As only coppices shake their leaves down!-
You are the blessing on my baneful way,
When life has depths worse than disease can reach,
And courage is the only root of beauty,
And it is this that draws us each to each.
Và nguyên tác tiếng Nga:
Boris Pasternak
Осень
Я дал разъехаться домашним,
Все близкие давно в разброде,
И одиночеством всегдашним
Полно всё в сердце и природе.
И вот я здесь с тобой в сторожке.
В лесу безлюдно и пустынно.
Как в песне, стежки и дорожки
Позаросли наполовину.
Теперь на нас одних с печалью
Глядят бревенчатые стены.
Мы брать преград не обещали,
Мы будем гибнуть откровенно.
Мы сядем в час и встанем в третьем,
Я с книгою, ты с вышиваньем,
И на рассвете не заметим,
Как целоваться перестанем.
Еще пышней и бесшабашней
Шумите, осыпайтесь, листья,
И чашу горечи вчерашней
Сегодняшней тоской превысьте.
Привязанность, влеченье, прелесть!
Рассеемся в сентябрьском шуме!
Заройся вся в осенний шелест!
Замри или ополоумей!
Ты так же сбрасываешь платье,
Как роща сбрасывает листья,
Когда ты падаешь в объятье
В халате с шелковою кистью.
Ты - благо гибельного шага,
Когда житье тошней недуга,
А корень красоты - отвага,
И это тянет нас друг к другу.
