Tôi không có thói quen tham gia các trang mạng xã hội, chat trên mạng với người lạ. Vài lần đang vào skype làm việc với khách hàng, thấy đèn sáng, một tin nhắn lạ nhảy vào "Chào! Tên tôi là Mike. Bạn ở VN phải không?" Vì "lịch sự", tôi trả lời: "Phải, chào bạn."
- Tôi đã có lần đến VN.
- Lúc nào vậy?
- Hai năm trước.
- Bạn đã đi những nơi nào? Du lịch hay công tác?
- Du lịch. Tôi đã đến Sapa, Vịnh Hạ Long, Hội an, Huế, Mekong Delta.
- Ồ, vậy là bạn đi gần hết VN rồi
- Nhưng thời gian 2 tuần quá ngắn cho tôi tìm hiểu thêm về VN. Hôm nay rất vui được gặp bạn.
- Tôi cũng vậy. Hy vọng có thể giới thiệu thêm với bạn về đất nước tôi.
- Giờ này đã khuya, tôi đi làm ca đêm mới về, nhưng tôi không muốn ngủ. Bạn có thể nói chuyện thêm với tôi không?
- Úc cách VN 4 tiếng đồng hồ. Ở chỗ tôi bây giờ cũng đã gần 12 giờ khuya. Tôi phải đi ngủ. Anh cũng phải đi ngủ đi thôi. Good night!
- Ok good night. Hẹn gặp lại.
Chiều hôm sau, lại thấy hắn xuất hiện, tôi cũng trả lời vì thấy những câu hỏi rất "đàng hoàng". Hắn hỏi rất nhiều về VN.
- Rất thích khi được nghe bạn kể thêm về VN. Tôi không ngờ VN có nhiều cảnh đẹp. Con người VN lại dễ mến đến thế. Chúng ta làm bạn nhé!
Tôi giật mình, không biết trả lời sao ở tin nhắn này. Qua chat, tôi không biết anh ta là ai, bao nhiêu tuổi, và anh ta cũng vậy. Nhưng qua cách trả lời, tôi đoán anh ta còn rất trẻ. Vậy là tôi lưỡng lự, chỉ vội gõ "Thôi chào anh nhé, tôi có chút việc bận rồi."
Hôm sau, lại "Hi! Are you there?" ... Hôm sau nữa. Tôi không trả lời. Bây giờ thì không nên lịch sự nữa rồi. Tôi không muốn dấn sâu vào trò đùa này, "tội" cho anh chàng hy vọng tưởng tượng đầu bên kia là một cô gái Việt Nam trẻ trung, lại có nhiều kiến thức về đất nước của cô. Có lúc tôi thầm nghĩ ... những trao đổi "bạn bè" phương xa này có thể cũng hay lắm đấy chứ, thí dụ thực tập ngoại ngữ, hiểu thêm về văn hóa nước người, tự tin hơn v.v... Dù dường như tôi cũng như nhiều người lớn tuổi khác, không mấy tin tưởng vào các trang mạng xã hội và cũng muốn khuyên các bạn trẻ nên cảnh giác với những quan hệ trên mạng như thế này, không phải lúc nào người lạ cũng đáng tin.
Sau đó, tôi vẫn vào Skype để làm việc với khách hàng, nhưng mở chế độ "Away" để ngăn bớt các cuộc "làm quen" của người lạ mà thỉnh thoảng tôi vẫn thấy đề nghị làm bạn hiện ra. Trường hợp biết họ là khách hàng đi tìm nhà cung cấp thì phải sẵn sàng kết nối. Với bạn bè thì tôi thường dùng Yahoo Messenger. Còn đám con cháu nhà tôi đang độ tuổi teen rất ghiền chat trên Face Book. Lúc nào vào Face Book cũng thấy đèn chúng sáng, hầu như chúng chỉ buông ra lúc ngủ! Không biết có bao nhiêu gặp gỡ thật sự ngoài những giây phút gặp nhau trên mạng, vào xem thấy đứa nào cũng có đến 400, 500 friends, ngoài bạn bè "thật sự" của chúng. Sống ở Mỹ, Úc, mấy đứa cháu thật tự nhiên khi khai thông tin "In relationship with ..." và đưa hình chụp chung với bạn trai, bạn gái lên trang. Một người bạn hỏi: "Không sợ Daddy biết hả?" Trả lời: "Ổng cũng có Face Book mà!"
Tôi cũng bắt đầu có Face Book. Ban đầu là gia đình, bạn bè là "Friends" của mình để chia xẻ những thông tin, hình ảnh. Các em tôi rất hoan nghênh việc tôi có Face Book và blog. Một em trai nói : "Ngày xưa cả nhà dành nhau đọc truyện chị viết, nay thì khỏi dành. Cứ thấy chị đưa vào Wall là xem được". Cô em dâu của tôi nói: "Em cho các bạn em đường link Face book của chị , họ thích lắm và hỏi em có phải chị là người Huế, vì hình ảnh chị đưa vào đẹp, cách viết rất .. Huế". Một người bạn cũ thì viết "Trang Face Book của em đẹp quá, đầy đủ Cầm - Kỳ - Thi - Họa".
Lần gặp nhau trong một buổi tiệc sinh nhật, chồng một cô bạn của em tôi tự dưng nói: "Em có vào Face Book đọc các bài du ký của chị. Hay lắm"... Sau đó là bạn của các em tôi, con và cháu tôi í ới làm quen. Bài thơ viết cho con trai ngày đi hỏi vợ được các bạn của con vào đọc nhiều. Một số lời bàn qua trang của con dâu tôi: "Bạn có một bà mẹ chồng rất tuyệt!" Con trai thì thủ thỉ: "Sao tự nhiên mẹ .. làm thơ, hay vậy? Con đọc .. thấy muốn khóc."
Lần gặp nhau trong một buổi tiệc sinh nhật, chồng một cô bạn của em tôi tự dưng nói: "Em có vào Face Book đọc các bài du ký của chị. Hay lắm"... Sau đó là bạn của các em tôi, con và cháu tôi í ới làm quen. Bài thơ viết cho con trai ngày đi hỏi vợ được các bạn của con vào đọc nhiều. Một số lời bàn qua trang của con dâu tôi: "Bạn có một bà mẹ chồng rất tuyệt!" Con trai thì thủ thỉ: "Sao tự nhiên mẹ .. làm thơ, hay vậy? Con đọc .. thấy muốn khóc."
Thấy hay hay, tôi nồng nhiệt rủ một số bạn cũ tham gia Face Book cho vui, một người bạn của tôi nói "Mình sợ Face Book vì mức độ lan truyền của nó rộng quá. Nhiều khi vào thấy bên kia đèn sáng đang chuyện trò với nhau, ở đây mình có thể đọc được từ trang Home, nên sợ nhiều khi mình tâm sự chuyện riêng, thí dụ chuyện tình cũ .. với bạn sẽ bị lộ tẩy. Ở bên mình nhiều người mất vợ mất chồng chỉ vì Face Book!"
Một cô bạn khác: "Trời ơi, ông xã mình có Face Book! Mình cũng phải lập một trang để theo dõi ổng chứ mình đâu có gì mà viết, mà chat với ai! Vậy mà có mấy con nhỏ, thấy ổng đèn sáng là nó nhảy vào. Mình tức quá đi thôi. Kiểu này nếu không cấm ổng thì có ngày mất chồng thiệt".
Có cô chia xẻ: "Mình không dám tạo Face Book đâu, sợ ông xã mình ghen. Nội có blog rảnh viết bậy bạ với bạn bè cho vui, ổng biết cứ cằn nhằn: Bày đặt lốc liếc! Bà cũng lãng mạn dữ hén. Dẹp đi cho tui nhờ"! Tôi nói: "Khổ chưa, từng tuổi này ai mà thèm "cua" mình nữa mà mấy ổng ghen. Sợ là sợ cho mấy ổng đó. Mà mấy ổng làm vậy là ngăn cản "tài năng" đang lên của vợ! Bộ vợ chỉ biết ôm cái nồi cơm, ôm đống tả của con thôi sao?"... Thuyết phục gì đi nữa, các bạn của tôi cũng vắng bóng trên Face Book, trên blog, dù nhiều bạn viết rất hay.
Lạ một điều là những người bạn cũ thời đại học, nay về hưu, đa số ít ai muốn viết gì, chia xẻ gì với bạn bè qua Internet. Có người thú nhận "Mình có biết gì về Internet đâu, hỏi con thì con nó không chịu chỉ. Nó còn nói "Mẹ bày đặt biết mấy cái này làm gì"... Người biết thì cũng luôn bận rộn việc nhà. Tôi tiếc hùi hụi vì bạn tôi đa số là giáo viên Văn, có người đã từng đoạt những giải văn học của Thành đoàn, có người đang là giảng viên, hiệu trưởng Đại học, Trung tâm Luyện thi v.v. Họ đều viết văn giỏi, làm thơ hay. Ngày gặp lại các bạn, tôi mới biết có một bạn trai trong lớp giỏi về thiết kế đã tạo một blog multiply cho lớp, lấy tên Việt Hán Saigon. Nhạc nền là bản Thiên Thai. Lý do những năm học cuối thời sinh viên, các bạn làm văn nghệ đã dựng nên màn hoạt cảnh này. Và từ đó các bạn đều "phong" cho mình thành "tiên" hết. Và trang blog này được chúng tôi xem như là cái "động tiên". Ban đầu làm cái blog này người bạn chủ xị cũng mệt vì phải hướng dẫn các bạn mình làm thế nào để đưa bài vào blog, chèn hình v.v.. Dụ dỗ lắm cũng được vài ba người trong sĩ số 20 người, nửa lớp còn lại trừ những bạn ở nước ngoài hoặc đang đi lạc đâu đó chưa tìm được đường tìm về tổ ấm. Khi gặp lại, tôi "phát động" nhiều chương trình như "Săn ảnh đẹp cảnh tiên", chương trình du lịch Angkor v.v. Nhưng rồi blog lại đìu hiu. Chúng tôi gặp nhau thường xuyên nhất là qua email, tôi rủ hết bạn này đến bạn kia sắp xếp thời gian để viết cho vui. Các bạn chỉ cười: " Thì Tâm cứ viết đi, tụi này thích đọc thôi hà!" Sau đó có bạn email nói "Có những bài đọc thích lắm mà nếu chỉ trong phạm vi lớp thôi thì cũng phí, cho mình gửi đến các bạn khác nữa nhé".
Trong số các bạn thời trung học, cũng có một cô bạn rất siêng làm "nhà" cho các bạn khác, bắt đầu rủ tôi lập blog. Tôi thấy cũng hay hay nên làm thử, ban đầu hơi mệt vì mất thì giờ nhiều, nhưng sau đó khi "nhà" đã xây xong rồi thì cứ yên tâm có gì cũng thả vào. Khi cô bạn này vào thăm "nhà " tôi, cô giật mình "Ủa, cái nhà này làm hồi nào mà xôm vậy ta?" Tôi nghĩ, nó như cái nhà riêng của mình, mình mở cửa mời khách vào chơi nếu muốn, còn khóa cửa cũng chẳng ai vào được. Thấy vui vui, tôi thông báo cho các bạn khác và rủ các bạn mỗi ngày rời cái bếp một chút thôi để viết và "tám" cho vui, mà vẫn được ở nhà không cần ra ngoài gặp gỡ. Rủ hoài, nhưng không mấy ai nghe theo lời mời mọc rủ ren của tôi, nên cuối cùng tôi .. cô đơn trong cái không gian rộng lớn của Internet này.
Thôi được, tôi nhủ thầm, các bạn "làm biếng" thì mình sẽ viết cho các bạn đọc. Mỗi người có một ý thích riêng, một nguồn vui riêng, đâu có ai giống ai! Tôi chỉ muốn khuyên các bạn của tôi ngoài đọc nhiều, rất nên viết nhiều vì đó không chỉ là một cách thư giãn của tuổi về hưu, mà còn là một trong những cách luyện chữ nghĩa, trí nhớ.
Trang web thì tôi làm đã lâu cho công việc của mình. Ngày nay hầu như công ty nào dù nhỏ cũng có một trang web riêng để khách hàng tiện truy cập, hiểu về hàng hóa dịch vụ của mình. Gặp các anh họa sĩ quen, tôi cũng xúi các anh mở trang web. Dĩ nhiên đây là một việc không đơn giản với nhiều người vì không phải ai cũng có điều kiện. Có người nghe theo tôi, nhưng sau đó cứ liên tục gọi điện: "Có trang web, lại tốn tiền đủ thứ. Quan trọng nhất là phải có người admin. Tự làm thì anh không biết làm sao cho đẹp. Lại phải luôn cập nhật thông tin. Trời ơi, mất thì giờ quá! " Tôi khuyên họ phải kiên nhẫn, từ từ tìm hiểu, học hỏi.
Hiện nay thì có nhiều trang mạng có thể làm miễn phí, có thể tận dụng dù cũng sợ chưa biết đến lúc nào thì bị sập. Cũng phải chịu thôi, cứ sẵn sàng để "dọn nhà" và hãy xem đó như những trò chơi bổ ích.
Cuối cùng ngoài trang Face Book cá nhân, tôi đã tạo thêm 2 trang cho công việc và blogs riêng để ghi chép. Nhiều yêu cầu làm bạn gửi đến, trong đó khá nhiều bạn trẻ. Tôi bớt khép kín mối quan hệ chỉ trong số người thân quen. Tôi nghĩ nếu các bạn trẻ có thích làm quen với mình thì điều đó cũng tốt, có nghĩa là họ cảm thấy những xẻ chia của mình không lạc hậu, lỗi thời, ít nhiều cũng phù hợp với suy nghĩ của họ. Vậy là càng lúc càng mở rộng. Đối với trang cá nhân thì tôi cẩn thận hơn một chút vì có một số người lạ. Phải xem qua Profile của họ để biết ít nhất họ là ai, rồi mới "accept". Khi bên kia không để lộ ra thông tin gì thì thôi, phải "Ignore". Riêng trang VN Crafts chỉ trong vòng một tuần đã có mấy trăm "friends" từ nước ngoài cũng như trong nước "like". Nhiều đường link dẫn đến những blog rất hay, hoặc những trang Face Book về mỹ thuật vô cùng hấp dẫn. Buổi tối rảnh tôi thường ngồi hàng giờ đến khuya để xem tranh trên mạng. Tôi cũng biết được nhiều Art Gallery và hội họa đương đại ở nhiều nước trên thế giới . Đường truyền cũ chậm quá, tôi nâng cấp từ ADSL lên VDSL. Rồi tăng dung lượng cho máy vi tính v.v...
Hiện nay thì có nhiều trang mạng có thể làm miễn phí, có thể tận dụng dù cũng sợ chưa biết đến lúc nào thì bị sập. Cũng phải chịu thôi, cứ sẵn sàng để "dọn nhà" và hãy xem đó như những trò chơi bổ ích.
Cuối cùng ngoài trang Face Book cá nhân, tôi đã tạo thêm 2 trang cho công việc và blogs riêng để ghi chép. Nhiều yêu cầu làm bạn gửi đến, trong đó khá nhiều bạn trẻ. Tôi bớt khép kín mối quan hệ chỉ trong số người thân quen. Tôi nghĩ nếu các bạn trẻ có thích làm quen với mình thì điều đó cũng tốt, có nghĩa là họ cảm thấy những xẻ chia của mình không lạc hậu, lỗi thời, ít nhiều cũng phù hợp với suy nghĩ của họ. Vậy là càng lúc càng mở rộng. Đối với trang cá nhân thì tôi cẩn thận hơn một chút vì có một số người lạ. Phải xem qua Profile của họ để biết ít nhất họ là ai, rồi mới "accept". Khi bên kia không để lộ ra thông tin gì thì thôi, phải "Ignore". Riêng trang VN Crafts chỉ trong vòng một tuần đã có mấy trăm "friends" từ nước ngoài cũng như trong nước "like". Nhiều đường link dẫn đến những blog rất hay, hoặc những trang Face Book về mỹ thuật vô cùng hấp dẫn. Buổi tối rảnh tôi thường ngồi hàng giờ đến khuya để xem tranh trên mạng. Tôi cũng biết được nhiều Art Gallery và hội họa đương đại ở nhiều nước trên thế giới . Đường truyền cũ chậm quá, tôi nâng cấp từ ADSL lên VDSL. Rồi tăng dung lượng cho máy vi tính v.v...
Những tiện ích đem lại từ Internet rất nhiều, từ thư điện tử, truy tìm
dữ liệu, bán hàng qua mạng v.v. ngày nay thì ai cũng biết. Những chuyện
trò trên mạng ngày càng phổ biến, tiện lợi. Làm việc giữa 2 người hay
một nhóm người qua Skype thật thuận tiện, nhanh chóng. Có những trang
mạng truy tìm thật tuyệt. Một cô bạn cũ tìm thấy tôi qua google, theo
một thông tin cũ từ 10 năm trước. Một họa sĩ gặp lại tôi cũng qua google
nhờ bài thơ tôi viết cảm hứng từ bức tranh của anh. Gặp lại nhiều bạn
cũ, quen thêm bạn mới, tôi bỗng muốn viết và đọc nhiều hơn, và càng lúc
càng thấy khó mà thiếu được những thói quen phải lướt qua những địa chỉ
email, web, blogs mỗi ngày.
Thời hiện đại, rõ ràng có nhiều công cụ tiện ích phục vụ con người. Biết sử dụng thì nó tốt, không thì cũng có cái không tốt. Bạn cần phải biết lựa chọn và tận dụng cái hay của nó. Với Internet, trong phạm vi tôi đang nói đến, cái tốt là con người gần gũi với nhau hơn từ xa, thông tin luôn được cập nhật, kiến thức gia tăng, giúp cho con người phát triển kỹ năng "đọc, viết và trò chuyện", chia sẻ vui buồn dễ dàng hơn. Ngày xưa chỉ biết gửi thư qua bưu điện, thư có đi lạc cũng ráng mà chịu. Gọi điện thoại qua Mỹ thì tốn tiền, cũng tiếc. Đến lúc bắt đầu dấn thân vào công việc kinh doanh càng thấy hiệu quả của Internet. Đôi khi lấy được một đơn hàng chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ chịu khó ngồi trước máy, vào Skype để viết hoặc trực tiếp nói chuyện. Lại thêm webcam để có thể xem mẫu hàng như thế nào. Một cô khách hàng người Anh sau khi thỏa thuận xong xuôi đơn hàng mới một cách nhanh chóng, sung sướng viết: "Đôi khi tôi tự hỏi nếu không có Internet thì sao nhỉ?" Tôi trả lời: "Thì viết thư gửi qua bưu điện, chờ 1 tháng sau nhận hồi âm, trả lời rồi lại chờ..." - "Kinh khủng, vậy thì khách hàng cũng mất theo luôn!" Cô nói thêm: "Tâm à, nếu sau này tôi ngưng không làm công việc này nữa, thì tôi vẫn muốn giữ liên lạc với cô. Chúng ta là bạn mãi mãi." Một cô gái trẻ khác viết: " Chị ơi, em nói hoài với ông xã, em mê nghề này, và nếu em có chọn nó làm business chính của em thì chị chính là người em muốn học hỏi". Đó là những khách hàng tôi thường xuyên gặp trên Net, đôi khi chỉ để trò chuyện ngoài công việc, như những người bạn.
Hôm nay tôi cũng mới vào Skype nói chuyện với cô bạn ở Úc. Đang nói thì một khách hàng mới gửi tin: "Có thể gọi điện thoại cho cô được không? Tôi là Richard X"... Sau đó là hàng loạt thông tin, con số anh ta gửi vào tin nhắn. Tôi vừa làm việc vừa nói chuyện với H. Bạn tôi bảo: "Thôi, làm việc đi, không khéo lộn tùm lum". Lúc đó lại thấy ánh đèn sáng lên từ phía nhiều người khách hàng khác từ Srilanka, Đức, Úc và Hà Nội.
Thời hiện đại, rõ ràng có nhiều công cụ tiện ích phục vụ con người. Biết sử dụng thì nó tốt, không thì cũng có cái không tốt. Bạn cần phải biết lựa chọn và tận dụng cái hay của nó. Với Internet, trong phạm vi tôi đang nói đến, cái tốt là con người gần gũi với nhau hơn từ xa, thông tin luôn được cập nhật, kiến thức gia tăng, giúp cho con người phát triển kỹ năng "đọc, viết và trò chuyện", chia sẻ vui buồn dễ dàng hơn. Ngày xưa chỉ biết gửi thư qua bưu điện, thư có đi lạc cũng ráng mà chịu. Gọi điện thoại qua Mỹ thì tốn tiền, cũng tiếc. Đến lúc bắt đầu dấn thân vào công việc kinh doanh càng thấy hiệu quả của Internet. Đôi khi lấy được một đơn hàng chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ chịu khó ngồi trước máy, vào Skype để viết hoặc trực tiếp nói chuyện. Lại thêm webcam để có thể xem mẫu hàng như thế nào. Một cô khách hàng người Anh sau khi thỏa thuận xong xuôi đơn hàng mới một cách nhanh chóng, sung sướng viết: "Đôi khi tôi tự hỏi nếu không có Internet thì sao nhỉ?" Tôi trả lời: "Thì viết thư gửi qua bưu điện, chờ 1 tháng sau nhận hồi âm, trả lời rồi lại chờ..." - "Kinh khủng, vậy thì khách hàng cũng mất theo luôn!" Cô nói thêm: "Tâm à, nếu sau này tôi ngưng không làm công việc này nữa, thì tôi vẫn muốn giữ liên lạc với cô. Chúng ta là bạn mãi mãi." Một cô gái trẻ khác viết: " Chị ơi, em nói hoài với ông xã, em mê nghề này, và nếu em có chọn nó làm business chính của em thì chị chính là người em muốn học hỏi". Đó là những khách hàng tôi thường xuyên gặp trên Net, đôi khi chỉ để trò chuyện ngoài công việc, như những người bạn.
Hôm nay tôi cũng mới vào Skype nói chuyện với cô bạn ở Úc. Đang nói thì một khách hàng mới gửi tin: "Có thể gọi điện thoại cho cô được không? Tôi là Richard X"... Sau đó là hàng loạt thông tin, con số anh ta gửi vào tin nhắn. Tôi vừa làm việc vừa nói chuyện với H. Bạn tôi bảo: "Thôi, làm việc đi, không khéo lộn tùm lum". Lúc đó lại thấy ánh đèn sáng lên từ phía nhiều người khách hàng khác từ Srilanka, Đức, Úc và Hà Nội.
Có hôm đã khuya, thấy đèn Skype của tôi còn sáng, một người bạn lớn tuổi nhắn: "Sao giờ này em chưa ngủ? Đi ngủ đi, khuya rồi!" ... Cảm thấy thật gần gũi, như anh đang ở đâu quanh đây thôi, dù khoảng cách thực tế rất xa, nửa vòng trái đất. Cái cảm giác ấm áp khi gặp lại bạn trên net đã theo tôi khi đi xa nhà. Ở bất kỳ nơi nào, từ những ngày lạnh giá ở Đức nằm trên vùng núi tuyết, hay lạc lõng ở Thụy Sỹ, cả những ngày mưa dầm ghé Huế ... cứ có dịp vào Internet là gặp, không thì cũng vài dòng tâm sự qua email, cũng làm mình dịu đi cảm giác cô đơn khi phải xa nhà.
Và tôi muốn nói lời cảm ơn Internet.
